رابطه با یک فرد خودشیفته می تواند به شدت آسیب زننده باشد. درمان اختلال شخصیت خودشیفته بسیار دشوار و زمان بر است و به ندرت اتفاق می افتد که فرد خودشیفته تغییر کند. بهترین و سالم ترین گزینه در بسیاری از موارد، ترک رابطه و جدایی است. این امر به شما کمک می کند تا از آسیب های بیشتر روحی و عاطفی جلوگیری کنید و فرصتی برای داشتن یک رابطه سالم و رضایت بخش تر داشته باشید.

با این حال، شرایطی وجود دارد که ترک رابطه ممکن نیست و یا این رابطه انتخاب فردی شما نیست. در این شرایط، راهکارهای زیر می توانند به شما در مدیریت این رابطه و حفظ سلامت عاطفی تان کمک کنند. به خاطر داشته باشید که این راهکارها، درمان قطعی نیستند و تنها برای کاهش آسیب های ناشی از این رابطه طراحی شده اند.

ویژگی افراد خودشیفته چیست؟ (مروری بر اختلال شخصیت خودشیفته)

خودشیفتگی، فراتر از خودپسندی صرف است. در واقع، اختلال شخصیت خودشیفته یا نارسیسم (Narcissistic personality disorder ) یک وضعیت روانی است که با الگوی فراگیر بزرگ منشی (در خیال یا رفتار)، نیاز مفرط به تحسین و فقدان همدلی مشخص می شود.

* پیش از بررسی ویژگی افراد خودشیفته، ذکر این نکته ضروری است که تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته تنها توسط یک متخصص روانشناس یا روانپزشک مجرب امکان پذیر است. از برچسب زدن عجولانه و غیرحرفه ای به افراد خودداری کنید.*

همچنین، لازم است بدانید که این اختلال به ندرت درمان پذیر است و تغییرات رفتاری در فرد مبتلا، بسیار محدود خواهد بود. بنابراین، در نظر داشته باشید که بهترین راه حل در بسیاری از موارد، قطع رابطه و جدایی است. با این حال، اگر امکان جدایی وجود ندارد، درک ویژگی های زیر می تواند در مدیریت رابطه به شما کمک کند:

• احساس بزرگ منشی: اغراق در مورد دستاوردها و استعدادها، انتظار شناخته شدن به عنوان برتر بدون دستاوردهای متناسب.
• نیاز به ستایش: نیاز دائمی به تحسین و توجه از سوی دیگران.
• حس استحقاق: انتظار ویژه و رفتار مطلوب از سوی دیگران.
• بهره کشی از دیگران: استفاده از دیگران برای رسیدن به اهداف خود.
• فقدان همدلی: ناتوانی در درک و همدردی با احساسات دیگران.
• حسادت: حسادت به دیگران یا باور به اینکه دیگران به آنها حسادت می کنند.
• رفتارهای متکبرانه: رفتارها یا نگرش های متکبرانه و خودخواهانه.

رفتار تیپ شخصیتی خودشیفته در روابط

خودشیفتگی می تواند تأثیر مخربی بر روابط داشته باشد. افراد خودشیفته اغلب در ایجاد و حفظ روابط سالم با مشکل مواجه می شوند. برخی از چالش های رایج در روابط با افراد خودشیفته عبارتند از:

• عدم همدلی و درک: احساس می کنید که شنیده و درک نمی شوید. نیازهای شما نادیده گرفته می شوند و به احساسات شما اهمیت داده نمی شود.
• کنترل و دستکاری: تلاش برای کنترل شما و موقعیت ها، استفاده از روش های دستکاری روانی برای رسیدن به اهداف خود.
• انتقاد و تحقیر: انتقاد مداوم از شما، تحقیر و کم اهمیت جلوه دادن دستاوردها و نظرات شما.
• عدم مسئولیت پذیری: عدم قبول مسئولیت اشتباهات و انتقادها، سرزنش شما برای مشکلات.
• رقابت: رقابت مداوم با شما و تلاش برای برتری یافتن.
• بی ثباتی عاطفی: رفتار متناقض و غیرقابل پیش بینی، تغییر ناگهانی خلق و خو.
• خیانت: خیانت افراد خودشیفته یک پدیده رایج است ، خودشیفته ها به دلیل عدم وجود قابلیت همدلی و نداشتن تعهد و مسئولیت پذیری به راحتی مستعد خیانت کردن به شریک خود هستند.

چگونه با افراد خودشیفته ارتباط برقرار کنیم؟ (راهکارها و استراتژی ها)

برقراری ارتباط با یک فرد خودشیفته می تواند دشوار باشد، بخصوص که به ندرت شاهد تغییرات اساسی در رفتار آنها خواهیم بود. با این وجود، در شرایطی که ترک رابطه امکان پذیر نیست، می توان با درک ویژگی های آنها و استفاده از استراتژی های مناسب، روابط خود را مدیریت کرده و از سلامت عاطفی خود محافظت کرد.

• انتظارات واقع بینانه داشته باشید: به یاد داشته باشید که فرد خودشیفته احتمالاً تغییر نخواهد کرد. انتظار نداشته باشید که آنها نیازهای شما را درک کنند یا به شما همدلی نشان دهند.
• مرزهای خود را تعیین کنید: مهمترین قدم، تعیین مرزهای سالم و قاطع است. مشخص کنید که چه رفتارهایی را تحمل نخواهید کرد و عواقب نقض این مرزها را مشخص کنید.
• از خودتان مراقبت کنید: روابط با افراد خودشیفته می تواند فرسوده کننده باشد. حتماً زمانی را به مراقبت از خود اختصاص دهید، فعالیت هایی را انجام دهید که از آنها لذت می برید و با دوستان و خانواده خود ارتباط برقرار کنید.
• ارتباطات خود را محدود کنید: در صورت امکان، میزان تعامل خود با فرد خودشیفته را محدود کنید.

از تکنیک های ارتباطی مناسب استفاده کنید:

• به جای احساسات، بر واقعیت ها تمرکز کنید: هنگام بحث و گفتگو، بر واقعیت ها و شواهد عینی تمرکز کنید. از بیان احساسات خودداری کنید، زیرا ممکن است از آنها برای دستکاری شما استفاده شود.
• از جبهه گیری و بحث خودداری کنید: بحث کردن با یک فرد خودشیفته اغلب بی فایده است. سعی کنید از جبهه گیری و بحث خودداری کنید و در صورت لزوم، بحث را خاتمه دهید.
• تقدیر و تشویق هوشمندانه: از تایید و تشویق های کوچک و به جا استفاده کنید، اما مراقب باشید که بیش از حد تعریف نکنید.
• به دنبال حمایت باشید: با یک درمانگر، مشاور یا دوست مورد اعتماد صحبت کنید. آنها می توانند به شما کمک کنند تا احساسات خود را پردازش کنید، استراتژی های مقابله ای را یاد بگیرید و از سلامت عاطفی خود محافظت کنید.
• به ترک رابطه فکر کنید: در شرایطی که رابطه به طور مداوم به شما آسیب می رساند و هیچ امیدی به بهبود وجود ندارد، ممکن است لازم باشد به ترک رابطه فکر کنید.

نتیجه گیری

برخورد با افراد خودشیفته می تواند چالش برانگیز و فرسوده کننده باشد. با درک ویژگی های آنها، تعیین مرزهای سالم و استفاده از استراتژی های مناسب، می توانید روابط خود را مدیریت کرده و از سلامت عاطفی خود محافظت کنید. به یاد داشته باشید که اولویت اصلی شما، مراقبت از خودتان است. در نهایت، اگر رابطه به طور مداوم برای شما مضر است، ترک آن می تواند بهترین گزینه باشد.

نکته مهم: *این مقاله صرفاً جنبه آموزشی دارد و جایگزین مراجعه به متخصص روانشناس نیست. در صورت نیاز به تشخیص و درمان، حتماً به یک متخصص مجرب مراجعه کنید.*

*برای بهبود روابط خود و حل مشکلات عاطفی ، میتوانید از مشاورین متخصص و روانشناسان ما کمک بگیرید ، برای گرفتن نوبت مشاوره از صفحه تماس با کلینیک ندای آگاهی تا آرامش اقدام کنید.

برای مطالعه بیشتر

عنوان کتاب: “رهايي از دام خودشيفتگي: چگونه با افرادي که اختلال شخصيت خودشيفتگي دارند کنار بياييم” (Disarming the Narcissist: Surviving and Thriving with the Self-Absorbed)

نویسنده: Wendy T. Behary